וועלוול טשערנין: פּאָעזיע
דער שׁליח
ער איז צוגעגאַנגען צו מיר אין מאָסקווער מעטראָ.
– שׁלום-עליכֿם, בּר-כּוכֿבֿא האָט מיך געשיקט נאָך הילף.
– ?
– דו פֿאַרשטייסט, דאָרט, בײַ אונדז, אין בּיתּר…
– ?!
און ער איז פֿאַרשטומט געוואָרן.
און איך בין אַרויסגעפֿלויגן אויף מײַן סטאַנציע.
עס דאַכט זיך מיר, דאָס משׁוגעת איז אָנשטעקנדיק.
פֿון דעמלט אָן, ווען איך פֿאָר מיטן מעטראָ,
הערן מײַנע אויערן אינעם רעדער-קלאַפּ
דאָס שווערדן-קלינגערײַ,
און מײַנע אויגן זעען אין פֿינצטערע פֿענצטער
דאָס פֿאַרחידושׁטע פּנים פֿון בּר-כּוכֿבֿאס שׁליח.
– האָט ניט מורא! איך שווײַג.
מאָסקווע 1982
צווישן פֿעלדזן
קרעכצנדיק און סקריפּענדיק,
ווערט מקוּים די פֿאַרגעסענע נבֿואה,
וואָס מע האָט זי מבֿשׂר געווען ווער ווייסט וויפֿל יאָר,
אַ וואָך אין אַ יאָר.
פֿון דעם לאַנגן אָנזאָגן איז די נבֿואה
געוואָרן אָפּגעשליפֿן און אָפּגעקילט
און האָט אָנגעהויבן צו בלישטשען
מיט אַ קאַלטער און איידעלער שײַן.
ממשׁ אַ נר-גלותנו!
אוי, ווי רירעוודיק-רוּיִק
איז געווען זיך שפּיגלען אין איר אומבאַרירטקייט!
און אַצינד גייט לאיבּוד דער נס פֿונעם וואַרטן.
די נבֿואה רײַבט אָן ביז צו בלוט
די איידעלע הויט פֿון לאַנגיעריקע גלייבערס
מיט אירע האַרטהאָריקע זײַטן.
דער אמת
בײַם ים-המלח זעסט דעם ריינעם אמת:
די וועלט צעשפּרייט זיך צווישן פֿעלדזן און דעם ראַנד
פֿון טויטע וואַסערן לענגאויס דעם שמאָלן וועג,
וואָס ציט זיך פֿון אַ נעפּלדיקן אל"ף
צום אומבאַוווּסטן און געגאַרטן תּ"ו.
די אייביקע געזאַלצטע גרויע קוסטן
באַגלייטן דיך גלײַכגילטיק, און דער זאַמד
הענגט אומדערשפּירלעך אין דער הייסער לופֿט,
און איבער די שׁיפּועים פֿון די פֿעלדזן –
אַ בלאַסע שטראַלקייט פֿון אַן אבֿן-טובֿ.
די הרי-מואָבֿ זײַנען ווײַט און נאָענט.
זיי שווימען לײַכט איבער דער פֿלאַכקייט פֿון ניט-זײַן,
און הינטער זיי איז ניט פֿאַראַן קיין וועלט.
עס שלאַנגט זיך קאָפּלאָז, צײַטלאָז און געפֿאַרלאָז
דער וועג פֿון ערגעץ-ניט אין ערגעץ-ניט אַרײַן.
און ס'איז ניטאָ קיין פּאַלמעס פֿון עין-גדי.
ס'איז אַ מיראַזש.
עשׂרה בּטבֿת
די אומוועטערדיקע, טבֿתדיקע פּנימער
פֿון די בערג לעבן משׁכּן שׁילה
געלן זיך זייער שׁומרוניש.
זיי האָבן געוואַרט דורות לאַנג אויף מײַן קומען.
איצטערט בין איך שוין דאָ
און איך האַלט אין איין וואַרטן
אויף אַ טרעמפּ,
וואָס וועט קענען מיך ברענגען צום דרום:
צו בּית-אל און צו רמה און אפֿשׁר צו ירושׁלים.
נאָר קיין טרעמפּ איז ניטאָ, און איך שטיי ווי אַ שטיין
אויפֿן קרייצוועג, דאָ, לעבן משׁכּן שׁילה
צווישן פּראָסטע אַראַבישע שׁקצים.
די איילביימער דערמאָנען ביז גאָר
די אָסינעס, בערערזעס און ליפּעס
פֿונעם שקצימלאַנד מײַנס, וואָס איך האָב עס פֿאַרלאָזט.
גאַנץ געמיטלעך עס איז דער אַרום,
אויב ניט זאָגן – אינטימיש.
אינעם קרייצוועג פֿליט פֿלינק אַרײַן
גאָר אַ צערטלעכע ייִדישע הינד.
כ'בין פֿאַרליבט אין דער הינד, אין די בערג, אין די שׁקצים.
איך פאַרריכט מײַן געווער אויפֿן רימען.
– מאַלע וואָס קען זיך טרעפֿן
אויפֿן קרייצוועג, דאָ, לעבן משׁכּן שׁילה.
נאָר ס'איז שפּעט שוין און כ'בין שוין פֿאַרוווּנדעט.
עס בלוטיקט מײַן לײַכטזיניק האַרץ.
אוי, די הינד, אוי, די צערטלעכע הינד!
און דער טרעמפּ קומט ניט אָן.
און איך בלײַבט מיט איר פּנים-אל-פּנים.
טבֿת. קרייצוועג. בערג. לעבן משׁכּן שׁילה.
וקבּצנוּ
אין פּתח-תקוה בײַם מאַרק
האָב איך זיך אַרײַנגעשמוגלט
זיך באַהאַלטן פֿון אָבֿ מיט זײַן היץ
אין אַ פֿינצטערן זײַטיקן זאַוווּלעק.
אָנגעשפּאַרט מיטן רוקן
אויף דער פּראַכט און כּל-טובֿ פֿון וויטרינעס,
איז געזעסן אַ הענדלער אַ ייִד
און פֿאַר אים איז געלעגט זײַן לעבן:
דרײַ געבראַכטע פֿון רוסלאַנד
סאַמאָוואַרן,
אַלטע צוואַנגען און צענדליקער פּעקלעך
– ציגאַרעטן פֿאַר אָרעמע-לײַט.
און כּדי זיך צו ראַטעווען
פֿון דעם שטומען פֿאָרוווּרף פֿון דלות,
האָב איך זיך אַ וואָרף געטאָן
צוריק, אין די אָרעמס פֿון אָבֿ.
נאָך-יום-טובֿדיק
כאַריזמאַטישע פֿיגורן הינטער שויבן פֿון וויטרינעס.
אַ דערבאַרעמדיקער גדול אויפֿן סאַמע אויבן-אָן.
צוויי פֿאַנטאַסטישע פּלאַנעטן, גאָר אַן אַלטער ספֿר קינות.
צוואַנגען ראָסטיקע אין קאַסטן. טירן. מאי קא משׁמע לן?
פּאָפֿן ווינטערצײַט די בערן. זשליאָקעט בראָנפֿן אַ פֿאָניאַטשקע.
שטייט פֿאַרגליווערט אַ בּעל-תּשׁובֿה. בליִען רויזן אויף אַ גאַס.
פֿאַלן אומעטיקע ווערטער. אויף אַ סטאַוועק שווימט אַ קאַטשקע.
קלאַפּן שוסטערס אינעם עבֿר. וואָס וועט זאָגן אַ בּר-דעת?
קאַלעמוטנע רינעס שטראָמען, זיך אײַנגיסנדיק אין טײַכן.
אויף אַ טאָוול שרײַבט אַ לערער מיט אַ לאָרד דעם ערשטן אות.
אַ משׁונהדיקע בּריאה דרייט זיך בײַ אַ וועג אַ גלײַכן.
אַן אכֿזריותדיקער קייסער פֿאָדערט שטײַערס אָן אַ מאָס.
בײַם בּעל-מאה און בּעל-דעה אויב אֵין קמח איז אֵין תּורה.
דינָא דְמלכוּתָא דינָא כאָטש דור אײַן און כאָטש דור אויס,
רײַך ווי קורח און כָּל-ימיו פּגרט פֿון אַ מרה-שׁחורה
כִּימֵי עולם וּכּשָנים – אַלץ פֿאָרויס, פֿאָרויס, פֿאָרויס.
די גערעטעניש פֿון פֿעלדער שענקט אַ שׁפֿע אויפֿרײַס-מינעס.
המן-טאַשן פֿילט די באָבע פּורימדיק מיט פּולווער-מאָן.
כאַריזמאַטישע פֿיגורן הינטער שויבן פֿון וויטרינעס.
אַ דערבאַרעמדיקער גדול אויפֿן סאַמע אויבן-אָן.
מײַן וועלט
…פֿון שטראַלנדיקן וויגעלע,
וווּ ס'שלאָפֿט די פּראַכט אַליין.
לייב נייַדוס
ווי אַ בלאָנדזשענדיקער שטערן,
האָב איך מורא נעלם ווערן
אָדער עפּעס דאָ צעשטערן
אין דער ליבער צויבער-וועלט.
כ'האָב דערווײַל נאָך ניט פֿאַרשטאַנען
דאָס געזאַנג פֿון אָקעאַנען
און דעם פֿלי פֿון ווײַסע שוואַנען,
און דעם רוים, וואָס וויינט און קוועלט.
אֵין-סוף-דופֿטיק, היימיש-וואַרעם
אין אַ רוּיִקן אַליאַרעם,
ווי אַן אֶרֶץ פֿון כּוּזַרים,
זאַפּט מיך אײַן די צויבער-וועלט.
כ'בין אין איר אַרײַנגעפֿאַלן
אומדערוואַרט, הגם אַ בּעלן
בין איך טויערן צעפּראַלן
אומגעצוימט און אומגעשוועלט.
מיט דעם ערדישן גן-עדן
וועל איך מער זיך ניט צעשיידן.
סײַ אין ליידן סײַ אין פֿריידן
וועט ער תּמיד זײַן מיט מיר.
ניט געפֿונען, ניט פֿאַרלאָרן,
גלאַט בין איך געווויר געוואָרן,
אָן אַ קאַמף און אָן קיין צאָרן,
אַז ס'איז אָפֿן שוין די טיר.
ווילנע
דו ביסט אַ טונקעלע קמיע…
משׁה קולבאַק
דאָס פּנים פון דער שטאָט – אַ מאַסקע אויף אַ מאַסקע אויף אַ מאַסקע.
דיבּוקים אויסגעטריבענע באַפּוצן קאַלטע גאַסן.
סקעלעטן אויסגעגלאַנצטע מאָנען בלוט דערצאַפּן
סײַ פֿון די נאָענטע סײַ פֿון די ווײַטע.
אומענדלעך פֿירן זיי אַ מתים-קאַראַהאָד
אַרום דעם אוהל פֿונעם שטראַלנדיקן גלות,
פֿאַרנאַרנדיק מיט אויפֿשריפֿטן אויף ווענט
אויף ייִדיש און אויף פּויליש און אויף ליטוויש.
לעגענדעס שאַפֿן זיך און פֿאָדערן אַ כּבֿוד.
מע פֿילט זיך דאָ ווי שׁאָול אין עֵין-דור,
אויב מע דערמאָנט זיך, אַז מע רעדט אויף ייִדיש.
אַ גאַנץ יאָר – שׁיכּור און אויף פּורים – ניכטער
– אַזוי מוז מען אין ווילנע לעבן איצט.
די ספֿירה
איינס – דער הימל ווערט צעשפּאָלטן,
צוויי – אַ שטערן טוט אַ פֿאַל.
דרײַ – און אַנדערע אויך וואָלטן
זײַן נשמות אָן אַ גאַל.
פֿיר – דאָס טליִען פֿון דער שקיעה
צינדט אַ שׂרפֿה ווידער אָן.
פֿינף – פֿאַרברענט וועט זײַן די בריאה.
זעקס – עס קרייט אַ רויטער האָן.
זיבן – ס'קומט די רו ווי תּמיד.
אַכט – עס שאַריעט פֿון דאָס נײַ.
נײַן – אַ צדיק שטייט בײַם עמוד
אֵש און פּראָקלאַמירט דעם תּנאי –
צען מיט אֵש פֿאַרקריצטע דבּרות.
עלעף – דאָס איז שוין צו פֿיל.
שטיל.
נאָך שאַגאַלן
פֿליִענדיקע קלות,
בליִענדיקע ציגן,
שבתדיקע חלות,
וועטער מיט אַ ניגון.
רויטע הענער קרייען,
זינגען פֿיש אין צווײַגן,
קרומע רעגנס גייען,
זייגערס טוען לײַגן.
רויטער ריינער ציגל
פֿלעקט די ווענט די רויע.
קויפֿן כ'וועל אַ ציגל
בײַ די היגע גוייִם.
וויטעבסק תּש"ף